3 tips voor het ontwerpen van een specifiek interieur voor ouderen met zorgbehoeften en/of dementie

Recentelijk heeft het Sociaal en Cultureel Planbureau aangetoond dat mensen steeds langer leven. Alhoewel we meer bezig zijn met onze gezondheid naarmate we ouder worden, gaat ouder worden vaak hand in hand met toenemende gezondheidsklachten. Onze zintuigelijke vermogens nemen af en we krijgen steeds vaker te maken met aandoeningen als dementie, met als gevolg dat ouder wordende mensen steeds meer zorg nodig hebben. Om zelfstandigheid te stimuleren en prettig te kunnen leven, is het essentieel om te begrijpen welke problemen ouder worden met zich mee brengt. Waar moet je bijvoorbeeld rekening mee houden als het gaat om het interieur voor ouderen of ouderen met een vorm van dementie? Deze blogpost is gebaseerd op een diepgaand onderzoek en licht toe welke behoeften oudere mensen hebben en hoe een goed ontworpen interieur het leven en welzijn van ouderen kan bevorderen.

Ouder worden en de bijkomende ongemakken

Ouder worden brengt gevolgen met zich mee. Hoewel bij iedereen het verouderingsproces op een andere manier verloopt, is er een aantal zaken waar iedereen die ouder wordt mee te maken krijgt.

Zo gaat ten eerste het zicht achteruit. De ogen schakelen minder snel tussen dichtbij en ver weg, krijgen meer moeite met details en kleuren en de kans op verblinding is groter. Alles ziet er monochromer uit, waardoor we intensere tinten en sterkere contrasten nodig hebben om zaken te onderscheiden. Daarnaast verkleint ons blikveld, doordat het hoofd omlaag gaat hangen door verslappende nekspieren. De visuele oriëntatie verandert dus vrij ingrijpend.
Ten tweede gaat ons gehoor achteruit. Oudere mensen horen minder scherp en ook wat ze horen verandert. Ze krijgen het lastiger met hoge frequenties en achtergrondgeluiden. Dit heeft invloed op sociale interactie en op de oriëntatie, vooral bij mensen met dementie.
Ten slotte kan ook de mobiliteit van ouderen sterk achteruit gaan. Onze spieren worden zwakker, waardoor we beroep moeten doen op hulpmiddelen, zoals een wandelstok of een rolstoel.

Ouderen met dementie hebben vaak met nog meer beperkingen te maken

Bij mensen met dementie zijn bovenstaande beperkingen veelal nóg sterker aanwezig. Daarnaast kampen zij vaak met geheugenproblemen, kunnen ze moeilijker informatie verwerken en zijn ze minder goed in staat te communiceren. In sommige gevallen verandert het karakter en is het voor de omgeving lastig om het karakter te herkennen van hoe de persoon vroeger was. Ook gaat het zicht achteruit en in combinatie met dementie heeft dit een invloed op hoe oudere mensen hun omgeving zien. Zo hebben ze meer moeite met objecten in drie dimensies waar te nemen, wat vaak leidt tot desoriëntatie of ongerustheid.

“Ouderen met dementie hebben onder andere meer moeite met objecten in drie dimensies waar te nemen, wat vaak leidt tot desoriëntatie of ongerustheid”.

Ontwerpen voor ouderen met of zonder dementie? Stem het interieur af op de behoeften

Tijdens het ontwerpen van ruimtes voor oudere mensen moet hun welzijn centraal staan. Het is belangrijk om veel aandacht te geven aan de veiligheid en het zelfvertrouwen van de bewoners, vooral voor degenen die te kampen hebben met dementie. Maar wat is een goed interieur voor ouderen met dementie?

1. Een juiste keuze in kleur en bewust omgaan met licht en lichtreflectie is cruciaal. Ouderen hebben twee tot drie keer zoveel licht nodig om duidelijk te kunnen zien. Heldere contrasten en reflecterende materialen om licht optimaal te benutten zijn voorbeelden van proactieve ontwerpkeuzes. Duidelijke contrasten tussen vloer- en wandoppervlakken of op de randen van voorwerpen zijn essentieel voor een goede oriëntatie. Vermijd ook donkere plekken en schaduwen, die mensen met dementie in de war kunnen brengen. Het geeft ze bijvoorbeeld het idee dat ze in een zwart gat kunnen vallen. Hetzelfde geldt voor te donkere tinten en te sterk contrasterende kleuren, die ongerustheid kunnen opwekken bij ouderen met dementie. De juiste balans vinden is de boodschap.

“Een juiste keuze in kleur en belichting is cruciaal. Ouderen hebben twee tot drie keer zoveel licht nodig om duidelijk te kunnen zien.”

2. Blijf ouderen stimuleren om zelfstandig te bewegen. Ouderen mobiel houden is ook een belangrijk aandachtspunt. Het is verstandig om ze te stimuleren zelfstandig te blijven bewegen. Dit kan door het gebruik van aangenaam aanvoelende handrails, afstanden zorgvuldig te plannen, eenvoudig begaanbare, slipvrije, matte vloeren te gebruiken, toegang te bieden tot buitenruimtes met voldoende rustpunten... Naar buiten gerichte ruimtes stimuleren activiteit met andere bewoners en zorgen voor een gastvrij en vertrouwd gevoel.

3. Naast het stimuleren van beweging is het ook van belang om te beseffen dat sommige interieurelementen ouderen onbedoeld in beweging zetten. Zo kunnen vloeren met drukke prints soms beter worden vermeden, omdat deze patronen een duidelijke richting kunnen aangeven die juist tot verwarring en onzekerheid kan leiden, wat ook tot val kan leiden. Echter kan een juiste toepassing de mobiliteit, zelfstandigheid en dus creëren van een veilige omgeving ook bevorderen.

Download het gratis rapport

Wilt u meer informatie over hoe u het beste kunt ontwerpen voor ouderen?

Download u dan het volledige rapport: